Πόσο θα κοστίσει η αποκατάσταση των καταστροφών στις υποδομές της Θεσσαλίας, ποιες οι προτεραιότητες, ποιος ο χρονικός ορίζοντας για την υλοποίηση των έργων που χρειάζεται να ξεκινήσουν, από πού θα αντληθούν τα απαιτούμενα ποσά, τι έγινε με τα αντιπλημμυρικά έργα και κατά πόσο θα επηρεαστεί τελικά η ανάπτυξη της χώρας, είναι μερικά από τα ερωτήματα στα οποία κλήθηκε να απαντήσει ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 και στην εκπομπή «Το GPS της Επικαιρότητας» με τον Θάνο Σιαφάκα.
Σε σχέση με τα έργα που έγιναν στην περιοχή μετά την κακοκαιρία Ιανός, ο κ. Σταϊκούρας, όπως ανέφερε και χθες στη Βουλή, είπε, ότι συγκεκριμένα όσο αφορά στα αντιπλημμυρικά έργα, ο σχεδιασμός, η μελέτη, η κατασκευή και η συντήρηση των αντιπλημμυρικών έργων και ο καθαρισμός και αστυνόμευση των ρεμάτων και των απαλλοτριωμένων χώρων ανήκει στις υπηρεσίες των Περιφερειών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, σημείωσε πως η Περιφέρεια έχει δώσει πολύ αναλυτική προσέγγιση των αντιπλημμυρικών έργων που έγιναν την τελευταία διετία στην περιοχή, άρα η Περιφέρεια έχει αναλύσει πολύ διεξοδικά τα έργα τα οποία έγιναν.
Ερωτηθείς ειδικότερα, εάν επομένως μπορεί να ειπωθεί πως τα έργα άντεξαν, ο κ. Σταϊκούρας διευκρίνισε τα εξής.
«Θα έλεγα από την ενημέρωση που έχω από τις υπηρεσίες, το τονίζω, διότι οι υπηρεσίες έχουν πάει να κάνουν αυτοψίες, ότι τα έργα τα οποία έγιναν, για τα έργα στα οποία είχε εμπλοκή και ανάμιξη το Υπουργείο εδώ, άντεξαν αυτά τα έργα. Πιθανότατα δεν έχουν αντέξει πολλά άλλα έργα τα οποία δεν έγιναν την τελευταία διετία και δημιουργήθηκαν προβλήματα».
Σχετικά με το κόστος της καταστροφής, ο Υπουργός τόνισε, δεν υπάρχουν ακόμα ακριβείς αποτυπώσεις και οι λόγοι είναι δύο. Αφενός, ότι πρέπει να ανοίξουν οι δρόμοι πλήρως για να γίνει μια σωστή, ορθολογική αποτύπωση των ζημιών αλλά και ότι αυτό θα διαμορφωθεί σε συνάρτηση και με το εάν η αποκατάσταση αυτών των υποδομών θα προχωρήσει κατά τον ίδιο τρόπο ή αν θα επιλεχθεί η κατεύθυνση πιο ανθεκτικών έργων.
Η δεύτερη επιλογή, τα πιο ανθεκτικά έργα, είναι και η επιλογή του ίδιου του υπουργού, όπως έχει πει δημοσίως, το οποίο σημαίνει, όπως εξήγησε, ότι θα πρέπει με την συμβολή των ειδικών για την ανθεκτικότητα των νέων έργων να κοστολογηθεί το εκάστοτε έργο. Άρα αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει συγκεκριμένο ποσό για την αποκατάσταση, ανέφερε.
Μεγάλα και σημαντικά προβλήματα στις υποδομές
«Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι υπάρχουν συγκεκριμένα και σημαντικά προβλήματα σε οδικά δίκτυα, τόσο στο εθνικό όσο και στο λοιπό αστικό, επαρχιακό και αγροτικό δίκτυο, από καθιζήσεις, από υποχωρήσεις επιχωμάτων, από κατολισθήσεις, από πλαϊνά επιχώματα και ορύγματα. Έχουμε μεγάλα προβλήματα σε αρκετές γέφυρες τόσο επί του εθνικού όσο και επί του τοπικού δικτύου των πληγεισών περιοχών. Έχουμε προβλήματα σε αποστραγγιστικά δίκτυα και αντιπλημμυρικά έργα. Έχουμε σοβαρότατα προβλήματα στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Θα μας πάρει αρκετές εβδομάδες, ακριβώς δεν μπορώ να πω, αλλά αρκετές εβδομάδες να λειτουργήσει ο σιδηρόδρομος από την Αθήνα μέχρι τη Θεσσαλονίκη, έχουμε σημαντικότατες ζημιές στον εξοπλισμό μεγάλου αριθμού ισόπεδων διαβάσεων, πάνω από 30. Πιθανόν να χρειαστούν και μήνες, απάντησε ο κ. Σταϊκούρας σε σχετική ερώτηση για την αποκατάσταση των προβλημάτων, ενώ υπάρχουν ακόμα προβλήματα σε τμήματα της υποδομής, στην επιδομή, στη θεμελίωση μεγάλου αριθμού γεφυρών, στον εξοπλισμό σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης, σε σιδηροδρομικούς σταθμούς και άλλα. Και πιθανόν να έχουμε και σε κάποιες δημόσιες κτιριακές υποδομές» ανέφερε ο υπουργός.
Ήδη, η Κτ.Υπ. που είναι ο εποπτευόμενος φορέας του υπουργείου, έχει ξεκινήσει τις αυτοψίες στα σχολεία των πληγεισών περιοχών, σύμφωνα με τον υπουργό, και σήμερα, αναμένεται να υπάρχει μια πρώτη εικόνα για την κατάσταση στα κτήρια.
Όσο αφορά στους τρεις άξονες που θα κινηθεί το υπουργείο, την άμεση αποκατάσταση, την υλοποίηση νέων έργων και τον έλεγχο και συντήρηση των υφιστάμενων έργων, αυτά όλα έχουν χρονική αλληλουχία, αλλά λειτουργούν και παράλληλα.
«Σχετικά με την άμεση αποκατάσταση των ζημιών των υποδομών, το αμέσως προσεχές χρονικό διάστημα, με δεδομένη και την ψήφιση της διάταξης χθες στη Βουλή, με την οποία το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών αναλαμβάνει τον σχεδιασμό, την ανάθεση και την εκτέλεση επειγόντων έργων αποκατάστασης σε περιοχές που έχουν συντελεστεί φυσικές καταστροφές και με δεδομένο ότι εξασφαλίσαμε τη δυνατότητα για βραχείας αποκατάστασης έργα μέσω του Εθνικού Σχεδίου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης, να πάρουμε γύρω στα 500-600 εκατομμύρια ευρώ, θα γίνει η καταγραφή αυτών των παρεμβάσεων και η άμεση υλοποίησή τους. Όταν λέω άμεση υλοποίησή τους, ούτως ή άλλως, από τη στιγμή που είναι κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αυτά τα έργα θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί περίπου στα επόμενα δύο με τρία χρόνια, δηλαδή μέχρι το τέλος του 25. Άρα, ο πρώτος άξονας, οι άμεσες προτεραιότητες, είναι τα περίπου 600 εκατ. ευρώ. Προφανώς εδώ μέσα, περιλαμβάνονται σίγουρα σιδηροδρομικά έργα, το ανέφερα προηγουμένως, οδικά έργα και αποκαταστάσεις γεφυρών» ανέφερε ο κ. Σταϊκούρας.
Η κλιματική παράμετρος θα ενσωματωθεί στα νέα έργα
Όσο αφορά τον δεύτερο άξονα, την υλοποίηση νέων έργων, πιθανόν να χρειαστεί εκ βάθρων επανασχεδιασμός και κατασκευή υποδομών υψηλότατης ανθεκτικότητας σε δυσμενέστερες καταστάσεις, ώστε να μετριάσουμε, όσο είναι εφικτό μελλοντικούς κινδύνους, σημείωσε ο Υπουργός. «Χθες, σε δημόσια τοποθέτησή μου αναφέρθηκα ακριβώς στο να ενσωματώσουμε την κλιματική παράμετρο στην υλοποίηση έργων υποδομών μεταξύ άλλων και αντιπλημμυρικών έργων. Εδώ θα χρειαστεί οι ειδικοί να μας πουν ακριβώς την ανθεκτικότητα των έργων» είπε χαρακτηριστικά.
Όσο αφορά στο κεφάλαιο των πόρων, σύμφωνα με τον κ. Σταϊκούρα, μέρος τους θα αντληθούν από το νέο ΕΣΠΑ, περίπου 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ έχουν εξασφαλιστεί. «Θα δούμε πόσα από αυτά θα πάνε στις υποδομές. Είναι προφανώς, όσο πηγαίνει καλά η χώρα και τα δημόσια οικονομικά και εθνικοί πόροι ,γιατί όταν έχεις υπεραπόδοση στην εκτέλεση ενός προϋπολογισμού, είναι ευθύνη και υποχρέωση της πολιτείας να επιστρέφει στην κοινωνία την υπεραπόδοση. Το ποιες περιοχές είναι επιλογή πάντα του πρωθυπουργού, αλλά έχουμε και άλλες δυνατότητες. Εάν αποφασίσουμε ως χώρα μελλοντικά ότι πρέπει να επενδύσουμε ακόμα περισσότερο σε υποδομές. Αναφέρομαι χαρακτηριστικά, κάποια στιγμή έκανε νύξη ο πρωθυπουργός σε αυτό, για τη χρηματοδότηση που έχουμε εξασφαλισμένη από την πρωτοβουλία που αναλάβαμε τον Νοέμβριο του 2022 από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ύψους περίπου 750 εκατομμυρίων ευρώ για χρηματοδότηση τέτοιων υποδομών από φυσικές καταστροφές ή για την κλιματική αλλαγή. Βεβαίως, θέλω να είμαι απόλυτα ειλικρινής, εδώ μιλάμε για δάνειο. Όλες οι άλλες παρεμβάσεις δεν έχουν δημοσιονομικό αποτύπωμα» επισήμανε.
Σχετικά με τον τρίτο άξονα, σημείωσε ο κ. Σταϊκούρας, τα υφιστάμενα έργα, η χώρα θα εξετάσει το πώς μπορούν να έχουν υψηλότατη ανθεκτικότητα, λαμβάνοντας υπόψη τη νέα πραγματικότητα και αυτό δεν αφορά μόνο γέφυρες αλλά και αντιπλημμυρικά έργα και φράγματα, αφορά και μια σειρά από άλλα περιουσιακά στοιχεία της χώρας.
Σε σχέση με τις απευθείας αναθέσεις των έργων για την επίσπευση της αποκατάστασης και ερωτηθείς για το ζήτημα της διαφάνειας, ο κ. Σταϊκούρας διαβεβαίωση για την ύπαρξη απόλυτης διαφάνειας, «πρώτα απ’ όλα διότι τα έργα τα οποία θα προκύπτουν μετά από εισηγήσεις των υπηρεσιών εδώ, θα τα πηγαίνουμε στο Υπουργικό Συμβούλιο προς έγκριση, άρα θα υπάρξει Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου και στα οποία θα περιγράφονται. Δεύτερον, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να έρχεται η ίδια η Δημόσια Διοίκηση, δηλαδή να υπάρχει η σύμφωνη γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Τρίτον, ούτως ή άλλως αυτά θα τα παρουσιάζουμε και στη Βουλή, αλλά πρέπει να ισορροπήσουμε μεταξύ της ανάγκης υλοποίησης άμεσα έργων που θα αποκαταστήσουν την προσβασιμότητα στις εν λόγω περιοχές».
Μάλιστα συμπλήρωσε «όπως λέει και η πράξη μέσα, για την επιλογή του αναδόχου προσκαλούνται τουλάχιστον τρεις εργοληπτικές επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν αποδεδειγμένη εμπειρία στην εκτέλεση έργων αντίστοιχης κατηγορίας υποδομών, άρα εξασφαλίζουμε και διαφάνεια και διασφαλιζόμαστε θετικά ώστε να έχουμε και ευελιξία για να δρομολογήσουμε συντεταγμένα και υπεύθυνα την ανάταξη των βασικών υποδομών των πληγεισών περιοχών της χώρας».
Η Εθνική Οδός θα ανοίξει τις επόμενες ημέρες
«Η Εθνική Οδός είναι κλειστή για κάποιες ημέρες γιατί υπήρχε και υπάρχει σημαντικός όγκος και ποσότητα νερού και στους δύο άξονες. Είναι γεγονός ότι η στάθμη του νερού έχει πέσει και σε όγκο και ύψος αλλά και σε γεωγραφική έκταση. Ξεκινήσαμε από τα 3 χιλιόμετρα, η ενημέρωση σήμερα είναι ότι είναι περίπου στα 500 μ. στο ρεύμα προς Θεσσαλονίκη και στο ρεύμα προς Αθήνα είναι περίπου στα 800μ. Πηγαίνουμε μέρα μέρα και βγάζουμε σχετικές ανακοινώσεις γιατί υπάρχουν ζητήματα τα οποία δεν εξαρτώνται από την Πολιτεία. Εκτιμούμε ότι τις επόμενες ημέρες θα ανοίξει. Η στάθμη του νερού πέφτει σημαντικά, αλλά δεν είμαστε ακόμα εκεί. Γι’ αυτό το λόγο μέχρι το Σάββατο, με απόφαση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου, δώσαμε μια κατεύθυνση προς τους παραχωρησιούχους για δωρεάν διέλευση των οχημάτων και από τη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου και από την Ιόνια Οδό και από τον Ε65 και στο τμήμα από Νίκαια μέχρι Πελασγία, περιλαμβανομένων και των πλευρικών διοδίων στην εν λόγω περιοχή».
Όσο αφορά το αναπτυξιακό σχέδιο για την Ελλάδα, αυτό δεν αλλάζει από τις εξελίξεις που δρομολόγησε το καταστροφικό πέρασμα της κακοκαιρίας. «Τα έργα στα οποία έχουμε αναφερθεί θα συνεχίσουν να εκτελούνται, αλλά αυτή τη στιγμή υπάρχει μια προτεραιοποίηση στην υλοποίηση άμεσα έργων αποκατάστασης της προσβασιμότητας, για την καθημερινότητα του πολίτη, για τις εν λόγω περιοχές, κυρίως για τη Θεσσαλία αλλά και για τμήματα της Στερεάς Ελλάδας» τόνισε ο Υπουργός, ενώ παράλληλα, διαβεβαίωσε πως δεν προκύπτει ούτε φρένο στην ανάπτυξη.
«Και μάλιστα απ’ όσο αντιλαμβάνομαι, από τα στοιχεία τα οποία έχουν δημοσιοποιηθεί, εξακολουθεί να υπάρχει και μια καλή εκτέλεση, καλύτερη από τις εκτιμήσεις, του κρατικού προϋπολογισμού. Αυτό σημαίνει ότι η χώρα συνεχίζει να αναπτύσσεται, αναπτύσσεται με καλύτερους ρυθμούς από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, η ανάπτυξη αυτή εδράζεται κυρίως στα βασικά της συστατικά, που είναι οι εξαγωγές και οι επενδύσεις, εξαιρετικά σημαντικά συστατικά για να υπάρχει διατηρησιμότητα της ανάπτυξης. Άρα η χώρα βαδίζει στο σωστό δρόμο και βαδίζοντας στο δρόμο, κερδίζοντας και βαθμούς ελευθερίας μέσα και από την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας που ξεκίνησε να υλοποιείται, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις έτσι ώστε αυτοί οι βαθμοί ελευθερίας να αξιοποιηθούν από τη χώρα για να αντιμετωπίζει και διαχρονικά προβλήματα που έχουμε μεταξύ άλλων, οι υποδομές» είπε καταλήγοντας ο Υπουργός.
