Ἡ ἑορτὴ τῆς Παναγίας εἶναι βαθιὰ χαραγμένη μέσα στὶς καρδιές μας, μέσα στὶς συνήθειές μας, μέσα στὶς παραδόσεις μας. Καὶ τοῦτο διότι εἶναι ἀποτυπωμένη καὶ ριζωμένη μέσα στὴ θεολογικὴ ἀλήθεια τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας. Ἡ Παναγία εἶναι ἕνα μοναδικὸ πρόσωπο μέσα στὴ θεία οἰκονομία.
Τὸ πρῶτο χαρακτηριστικό της ἰδίωμα εἶναι ὅτι εἶναι Θεοτόκος. Θεοτόκος σημαίνει ὅτι γέννησε τὸν Θεό, δηλαδὴ ἔδωσε τὴν ἀνθρώπινη φύση στὸν Υἱὸ καὶ Λόγο τοῦ Θεοῦ, στὸν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό. Σημαίνει ἐπίσης καὶ ὅτι διαρκῶς γεννᾶ μυστικῶς τὸν Χριστὸ καὶ μέσα στὶς καρδιές τῶν πιστῶν καὶ μέσα στὴν ἱστορία καὶ μέσα στὴν Ἐκκλησία. Εἶναι ἡ μητέρα τοῦ Θεοῦ. Πῶς τὰ οἰκονόμησε ἔτσι ὁ Θεὸς καὶ ἔκανε αὐτὴ τὴν ἀσύλληπτη κίνηση γιὰ τὴν διάνοιά μας, νὰ συσταλεῖ ὁ Ἴδιος καὶ μέσα ἀπὸ τὸ ἅγιο σῶμα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου νὰ περἀσει στὴν ἱστορία καὶ νὰ δεχθεῖ τὴν παχύτητα τῆς ἀνθρώπινης φύσεως καὶ τῆς ὑλικότητος! Τὸ πρῶτο λοιπὸν ποὺ εἶναι ἡ Παναγία εἶναι ὅτι εἶναι Θεοτόκος, ὅτι γέννησε καὶ γεννᾶ τὸν Κύριο.
Ὑπάρχει καὶ ἕνα δεύτερο στοιχεῖο ποὺ ἀποτελεῖ ἐπίσης ἰδίωμά της. Ἡ Παναγία, ἐνῶ δὲν ἔχει θεότητα στὴ φύση της, ἔχει θεϊκότητα στὴ ζωή της. Ἡ φύση της εἶναι ὅπως ἡ φύση ἡ δική μας, ἀνθρώπινη φύση. Ἡ Παναγία δὲν εἶναι Θεός, ἀλλὰ εἶναι ἄνθρωπος, τέλειος κατὰ τὴν φύση ἄνθρωπος· διαφορετικὸς ἐνδεχομένως ἀπὸ μᾶς, ἀλλὰ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος κατάφερε νὰ περάσει τὸ μήνυμα τῆς ζωῆς καὶ τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ αὐτὴν τὴν θεϊκότητα, στὴ ζωή της. Εἶναι ὁ κατεξοχὴν θεωμένος ἄνθρωπος, εἶναι τὸ πρότυπο τῆς θεώσεως. Ὁ προορισμὸς τοῦ καθενός μας μέσα στὴν Ἐκκλησία εἶναι νὰ μεταμορφώσει αὐτὴν τὴν στεγνὴ ἀνθρώπινη φύση του σὲ κατὰ χάριν θεανθρώπινη, νὰ τὴν μπολιάσει δηλαδὴ μὲ θεϊκὰ χαρακτηριστικά, ἔτσι ὥστε να φανερώνει τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ ἡ Παναγία τὸ ἐκπληρώνει μὲ τὸν καλύτερο τρόπο. Γι᾿ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν λόγο καὶ δὲν ὀνομάζεται μόνον Θεοτόκος, ἀλλὰ ὀνομάζεται καὶ Παναγία. Συγκεντρώνει δηλαδὴ στὴ ζωὴ καὶ στὸ πρόσωπό της τὸ σύνολο τῆς ἁγιότητος στὴν ἀκρότατη καὶ τελειοτέρα της μορφή.
Ἡ Παναγία ὅμως ἔχει καὶ ἕνα τρίτο χαρακτηριστικό. Τὸ ἀναφέρει σὲ μιὰ θαυμάσια ὁμιλία του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς: ἡ Παναγία ἀποτελεῖ τὸ μεθόριον τῆς κτιστῆς καὶ ἀκτίστου φύσεως. Ἀποτελεῖ τὸ σύνορο, ἐκεῖ ποὺ συναντᾶται, ἐκεῖ ποὺ ἐφάπτεται κατὰ κάποιο τρόπο ὁ κτιστός, ὁ φτιαχτὸς ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Θεοῦ κόσμος μὲ τὴν ἄκτιστη φύση τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἄγγελοι μπορεῖ νὰ μὴν εἶναι ὑλικοί, ἀλλὰ εἶναι κτιστοί. Ἡ Παναγία γεννήθηκε ὑλική, ἀλλὰ εἶναι καὶ πνευματική. Εἶναι ὑπερτέρα τῶν ἀγγέλων κατὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ, διότι στὸ πρόσωπό της, ὅπως προαναφέραμε, συναντᾶται ἡ ἄκτιστη μὲ τὴ κτιστὴ φύση.
Θὰ κλείσω μὲ ἕνα τέταρτο ἰδίωμα· εἶναι ἡ κλίμακα, ὅπως διαβάζουμε σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ ἀναγνώσματα τῆς ἑορτῆς, ποὺ μετάγει τοὺς ἐκ γῆς πρὸς οὐρανόν. Ἁρπάζει ὅσους βρίσκονται στὴ γῆ καὶ τῆς ἐκχωροῦν τὸ δικαίωμα, καὶ τοὺς ἐκτοξεύει κατὰ κάποιο τρόπο εἰρηνικῶς στὸν οὐρανό. Ἀλλὰ εἶναι καὶ ἡ πύλη, τὸ πέρασμα ἀπὸ τὴ γῆ στὸν οὐρανό. Γι᾿ αὐτὸ καὶ λένε οἱ θεολόγοι πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ὅτι δὲν ὑπάρχει δωρεὰ τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία νὰ μὴν περνάει στὸν κτιστὸ κόσμο μέσα ἀπὸ τὴν Παναγία. Καὶ δὲν ὑπάρχει δυνατότητα νὰ μπορέσει κανεὶς νὰ εἰσχωρήσει στὸν πνευματικὸ κόσμο τοῦ Θεοῦ παρὰ μόνο μέσα ἀπὸ τὴν πόρτα τῆς Παναγίας.
Ὅλοι μας καλούματε μέσα στὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας κατὰ τὸ πρότυπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου μυστικῶς νὰ γεννοῦμε τὸν Θεό. Συχνὰ μᾶς εἶναι τόσο ἀπόμακρος, ἐμεῖς ἀπομακρυνόμαστε ἀπὸ Αὐτὀν, καὶ εἶναι τόσο ἄδικο αὐτό, ὄχι ἄδικο γιὰ τὸν Θεό, ἀλλὰ ἄδικο γιὰ τὸν ἑαυτό μας. Μᾶς εἶναι τόσο ξένος ποὺ οὔτε ἐμεῖς ποὺ ἐρχόμαστε καθημερινὰ στὶς ἐκκλησίες, δὲν μποροῦμε νὰ ὑποψιαστοῦμε τὸ κάλλος καὶ τὸ μεγαλεῖο Του. Ὁ Θεὸς πρέπει νὰ γεννᾶται διαρκῶς μέσα στὴν ψυχή μας καὶ καθημερινὰ νὰ ἐπαληθεύεται στὴ ζωή μας, ὡς Ἅγιο Πνεῦμα νὰ σκηνώνει μέσα μας καὶ ὡς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ νὰ εἶναι πάντοτε μαζί μας.
Εὔχομαι μὲ αὐτὸ τὸ πνεῦμα νὰ ὑπάρχει οὐσιαστικὴ καρποφορία στὴν προσευχὴ καὶ στὶς Παρακλήσεις μας καὶ ἡ Παναγία καὶ νὰ μᾶς λυτρώσει ἀπὸ τὶς ἀνάγκες, τὶς θλίψεις, τοὺς πόνους, τὶς καθημερινὲς δυσκολίες, κυρίως ὅμως νὰ ἀποτελέσει γιὰ τὸν καθένα αὐτὸ τὸ μυστικὸ πρότυπο τῆς ἐν χάριτι καὶ ἐν πνεύματι ἄλλης ζωῆς. Ἀμήν.
