Στις 23 Φεβρουαρίου 1983 το πλοίο «Χρυσή Αυγή» βυθίστηκε στα ανοικτά της θάλασσας κοντά στο ακρωτήρι Μαντήλι της Εύβοιας. Εκείνο το πρωινό είχε κάνει το δρομολόγιο Τήνος- Άνδρος- Ραφήνα και το απόγευμα της ίδιας ημέρας απέπλευσε ξανά από τη Ραφήνα μεταφέροντας εννέα βυτιοφόρα, τέσσερα φορτηγά, 21 επιβάτες και 21 μέλη του πληρώματος.
Κάθε Τετάρτη το πλοίο αναλάμβανε τη μεταφορά οχημάτων με καύσιμα στα νησιά. Κυβερνήτης του ήταν ο Αντώνιος Γαρδέλης και καπετάνιος ο Αυγουστής Πολέμης. Οι καιρικές συνθήκες ήταν άσχημες και στη Ραφήνα υπήρχε απαγορευτικό. Το πλοίο δεν έπρεπε να ταξιδέψει εκείνο το απόγευμα. Τελικά η εταιρεία έδωσε σήμα για αναχώρηση και με την υπογραφή του καπετάνιου ξεκίνησε από τη Ραφήνα στις 16:00 το απόγευμα για να εφοδιάσει τα νησιά, τα οποία είχαν μείνει για μέρες χωρίς πλοία.
Καθώς το πλοίο έπλεε μπροστά από το Κάβο Ντόρο με 8 μποφόρ έκανε πλαγιοκοπήσεις. Τότε ακούστηκε ένας παράξενος θόρυβος και πήρε κλίση στα δεξιά. Το πλοίο μετέφερε βυτία με καύσιμα, τα οποία μετατοπίστηκαν με αποτέλεσμα να χυθούν και να υπάρξει κίνδυνος έκρηξης. Έπειτα από δέκα λεπτά, ενώ οι επιβάτες φορούσαν σωσίβια, έγινε μια μεγάλη έκρηξη και το πλοίο τυλίχτηκε στις φλόγες. Για αρκετές ώρες παρέμεινε αναποδογυρισμένο και στη συνέχεια βούλιαξε.
Όσοι βρίσκονταν στην πρύμνη έπεσαν γρήγορα στην παγωμένη θάλασσα. Ο Σίμος Λαβδάς, ο οποίος ήταν ο Β’ μηχανικός του πλοίου, και ήταν ανάμεσα στους διασωθέντες, είχε αναφέρει στην ιστοσελίδα «Εν Άνδρω»:
«Με το που έγινε η έκρηξη πέσαμε στη θάλασσα και άρχισαν να πέφτουν από τον ουρανό ρόδες αυτοκινήτων και άλλα αντικείμενα. Για λίγο το πλοίο έγινε λαμπάδα και φώτιζε όλο το Κάβο Ντόρο. Όμως, μέσα σε λίγα λεπτά απομακρύνθηκε από κοντά μας, μετά τουμπάρισε και η φωτιά έσβησε. Όσοι βρισκόμασταν στη θάλασσα μείναμε εντελώς στο σκοτάδι και σκεφτήκαμε ότι κάπου εδώ τελειώσαμε. Γύρω στα 100 μέτρα μακριά ήταν ένα φωτάκι σε μια κουλούρα. Κολυμπώντας ο Αντώνης Κοκκίνης πήγε και τη μάζεψε. Αυτό το φωτάκι ήταν μια ελπίδα μιας και μπορεί να μας έβλεπε κανείς από τον αέρα. Όμως δεν γνωρίζαμε αν ο καπετάνιος είχε προλάβει να δώσει SOS. Αργότερα μάθαμε πως ο Γαρδέλης είχε δώσει ένα SOS που το έπιασε ένας παράκτιος σταθμός στο Λαύριο».
Ο Περικλής Περικλέους και το ναυάγιο του «Χρυσή Αυγή»
Ο άνθρωπος που μετέφερε με το καΐκι του στο λιμάνι της Ραφήνας τους ναυαγούς του «Χρυσή Αυγή»
που διασώθηκαν από το ρώσικο ναυαγοσωστικό
Τον Ιανουάριο του 2014 είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε ορισμένες από τις αθέατες πτυχές που διαδραματίστηκαν το βράδυ της 23ης προς την 24η Φεβρουαρίου 1983 στα ανοιχτά του λιμανιού της Ραφήνας. Ο άνθρωπος που εξιστόρησε τούτες τις αθέατες πτυχές ήταν ο Περικλής Περικλέους, ο άνθρωπος που μετέφερε με το καΐκι του, το «Άγιος Κωνσταντίνος», τους ανθρώπους που διασώθηκαν από το ναυάγιο του «Χρυσή Αυγή».
Η εξιστόρηση έγινε τον Ιανουάριο του 2014 στο 1ο Γυμνάσιο Ραφήνας, στα πλαίσια Περιβαλλοντικού Προγράμματος του σχολείου κατά το σχολικό έτος 2013-2014.Υπεύθυνη του προγράμματος ήταν η εκπαιδευτικός Άννα Σαμαρά.
Ο εγγονός του κ. Περικλή Περικλέους, ο Νικόλας Χρήστου, ήταν τότε μαθητής της 1ης Γυμνασίου και συμμετείχε στο Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα.
Ο Περικλής Περικλέους ήταν ιδιοκτήτης της μηχανότρατας «Άγιος Κωνσταντίνος» και του γρι-γρι «Άγιος Δημήτριος».
Το γρι-γρι- φτιάχτηκε στη Χαλκίδα και η μηχανότρατα φτιάχτηκε στον Ψαρό στο Πέραμα.
Το «Άγιος Κωνσταντίνος» ήταν δεκαεπτά μέτρα καΐκι.
Ψάρευαν μέχρι την Άνδρο, την Τήνο, τη Μύκονο, αλλά και πιο μακριά.
«Στο καΐκι ήμουν από 1η Οκτωβρίου του 1948 και από τότε ήμουν συνεχώς μέσα. Βγήκα μόνο τους 17 μήνες που έκανα στρατιώτης”
Ο Περικλής Περικλέους επιστρέφει στη μοιραία νύχτα της 23ης Φεβρουαρίου 1983.
Η μηχανότρατα «Άγιος Κωνσταντίνος» είναι δεμένη στο λιμάνι της Ραφήνας.
Ήταν από τους πρώτους στη Ραφήνα που εξόπλισαν το καΐκι του με ραντάρ.
Για αυτό και σε αυτό έπεσε ο κλήρος της μεταφοράς των ναυαγών του «Χρυσή Αυγή».
«Εκείνο το μήνα είμαστε δεμένοι είκοσι μέρες από τους βοριάδες.
Το βράδυ που βούλιαξε που βούλιαξε το «Χρυσή Αυγή» ήμουν στου Διαγγελάκη και μάθαμε από νωρίς τα νέα.
Με πήραν τηλέφωνο από το Λιμεναρχείο και μου είπαν «θα σε χρειαστούμε απόψε. Να είσαι stand-by».
Κατά τη μία η ώρα μετά τα μεσάνυχτα με πήραν τηλέφωνο να κατέβω στο λιμάνι.
Είχε χιόνια.
Ήταν τόσο πυκνό το χιόνι που δεν μπορούσα να κατέβω από το χιόνι.
Για να κατέβω κάτω έπεσα δυο φορές στο δρόμο.
Προσπαθούσα να βρω λίγο χώμα για να μην γλυστράει.
Το λιμάνι ήταν σαν την Ομόνοια στο φόρτε της από κόσμο.
Πολλοί δημοσιογράφοι.
Δεν μπορούσα να μπω μέσα στο καΐκι.
Τελικά με τα πολλά κατάφερα να μπω στο καΐκι.
Με το καΐκι θα έρχονταν μαζί μας αξιωματικοί από το Υπουργείο, ο Λιμενάρχης Ραφήνας και ο γιατρός.
Μας τραβάγανε να ζυγώσουμε το καΐκι για να μπουν μέσα στο καΐκι .
Δεν μπορούσαμε να λύσουμε τους κάβους, τους αφήσαμε και φύγαμε
Φύσαγε βοριάς φρέσκος».
kaipoutheos.gr
Το ρωσικό πλοίο Σάμπυ Ράμπατ
Έπειτα από δύο ώρες στη θάλασσα το ρωσικό πλοίο Σάμπυ Ράμπατ έφτασε στο σημείο και κατάφερε να σώσει 14 ναυαγούς. Αφού τους παρείχαν τις πρώτες βοήθειες και στεγνά ρούχα τους μετέφεραν στη Ραφήνα. Συνολικά 28 άνθρωποι πνίγηκαν, εκ των οποίων οι περισσότεροι ήταν μέλη του πληρώματος.
Το πλοίο «Χρυσή Αυγή»
“To πολυτελές ταχύπλοον επιβατηγόν οχηματαγωγόν «Χρυσή Αυγή» εξυπηρετεί θαυμασίως την θαλάσσιαν γραμμήν Ραφήνας- Άνδρου- Τήνου» έγραφαν εκείνη την εποχή. Το πλοίο είχε ναυπηγηθεί στην Ιαπωνία το 1970 με το όνομα Hayabusa και έκανε δρομολόγια από το Aomori στη νήσο Hakodate.
Επτά χρόνια αργότερα η ελληνική εταιρεία «Γραμμή Ηπείρου Ε.Π.Ε.» το αγόρασε και το μετονόμασε σε Χρυσή Αυγή. Έκτοτε πραγματοποιούσε το δρομολόγιο Ραφήνα-Άνδρος-Πάρος- Νάξος. Από το 1983 βρίσκεται στον βυθό της θάλασσας κοντά στο νοτιοανατολικό άκρο της Εύβοιας.
Ο έμπειρος δύτης Αντώνης Γράφας και η ομάδα του που αναζητά ναυάγια καταδύθηκε στην περιοχή του Κάβο Ντόρο και φωτογράφισε το ναυάγιο του «Χρυσή Αυγή». Η υπερκατασκευή του πλοίου βρίσκεται αποκομμένη και αναποδογυρισμένη στον βυθό και πάνω της βρίσκονται έξι βυτιοφόρα οχήματα και δύο φορτηγά. Κάτω από τα οχήματα διακρίνεται το άνω τμήμα της υπερκατασκευής.
Δείτε πως ο Αντώνης Γράφας και η ομάδα του, εντόπισε και κατέγραψε σε βίντεο το ναυάγιο του πλοίου «Χρυσή Αυγή». Η κατάδυση ξεκινάει στο 0:47
