Ποιος μπορεί να ξεχάσει το αεροπορικό δυστύχημα της Helios Airways στο Γραμματικό!
Ήταν μία ημέρα σαν σήμερα, παραμονή Δεκαπενταύγουστου, στις 12:03 στις 14 Αυγούστου του 2005 όταν αεροσκάφος των Κυπριακών αερογραμμών συνετρίβη σε λοφώδη περιοχή πλησίον του Γραμματικού Αττικής. Στην πτήση 522 (HCY 522) επέβαιναν 115 επιβάτες και 6 μέλη του πληρώματος. Όλοι έχασαν τη ζωή τους.
Το αεροσκάφος αναχώρησε εκείνο το πρωί στις 09:07 ώρα Ελλάδας από τη Λάρνακα της Κύπρου με προορισμό την Πράγα της Τσεχίας, με ενδιάμεση στάση στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος στην Αθήνα.
Λίγη ώρα μετά την απογείωση, συνέβη ταχεία αποσυμπίεση της καμπίνας, η οποία προκάλεσε τη λιποθυμία επιβατών και πληρώματος.
Το αεροσκάφος πετούσε με αυτόματο πιλότο και με όλους τους επιβαίνοντες να έχουν χάσει τις αισθήσεις τους εκτός από τον αεροσυνοδό Ανδρέα Προδρόμου που έκανε προσπάθειες να αναλάβει τον έλεγχο του.
Από τη στιγμή που δεν υπήρξε επικοινωνία του αεροσκάφους με τον πύργο ελέγχου του αεροδρομίου Ελευθέριος Βενιζέλος μαχητικά F-16 απογειώθηκαν προκειμένου να δουν από κοντά τι συμβαίνει και να συνοδεύσουν το αεροπλάνο.
Το χρονικό της μοιραίας πτήσης
- 09:07: Η πτήση HCY 522 των Κυπριακών αερογραμμών Helios Airways αναχωρεί από τη Λάρνακα με προορισμό την Πράγα.
- 09:37: Εισήλθε στο FIR Αθηνών, όπου έγινε αυτομάτως η ταυτοποίηση του αεροσκάφους στο ραντάρ της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας της Ελλάδας.
- 10:07: Ο Πύργος Ελέγχου του αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος» επιχείρησε να επικοινωνήσει με το αεροσκάφος για να αρχίσει η διαδικασία καθόδου, χωρίς να υπάρξει ανταπόκριση. Ο Πύργος Ελέγχου συνέχισε τις επανειλημμένες κλήσεις και στη συχνότητα κινδύνου, χωρίς να καταστεί δυνατή η επικοινωνία.
- 10:20: Ο ελεγκτής της εναερίου κυκλοφορίας της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) τηλεφώνησε στο αεροδρόμιο Λάρνακας, απ’ όπου ενημερώθηκε ότι είχε αναφερθεί πρόβλημα στο σύστημα κλιματισμού του αεροσκάφους. Λίγα λεπτά αργότερα, το αεροσκάφος χωρίς να επικοινωνεί, άρχισε να κάνει δεξιόστροφους κύκλους γύρω από την περιοχή Κέας, Κύθνου.
- 10:30: Αεροσκάφη της πολεμικής αεροπορίας τίθενται σε ετοιμότητα
- 11:05: Απογειώθηκαν από την Νέα Αγχίαλο δύο μαχητικά F-16 τα οποία ήρθαν σε οπτική επαφή με το αεροπλάνο.
- 11:25: Οι πιλότοι των F-16 πλησιάζουν σε κοντινή απόσταση. Ο χειριστής του πρώτου F-16 διαπίστωσε ότι ο συγκυβερνήτης ήταν πεσμένος στο πιλοτήριο, ίσως λιπόθυμος, ενώ ο κυβερνήτης δε βρισκόταν στη θέση του. Στην οπτική επαφή τους, οι χειριστές των πολεμικών αεροσκαφών διαπίστωσαν ότι οι μάσκες οξυγόνου στην καμπίνα του αεροσκάφους ήταν ενεργοποιημένες
- 11:41: Οι πιλότοι των μαχητικών είδαν έναν άνθρωπο να προσπαθεί να πάρει τον έλεγχο του αεροπλάνου.
- 11:50: Τα καύσιμα του αεροπλάνου τελείωσαν, σταμάτησε ο αριστερός κινητήρας
- 12:00: Σταμάτησε και ο δεξιός κινητήρας
- 12:05: Το αεροσκάφος συνετρίβη στην ορεινή περιοχή του Γραμματικού.
Τα θύματα
Το αεροσκάφος μετέφερε 115 επιβάτες και 6μελές πλήρωμα. Από τους επιβάτες 67 θα αποβιβάζονταν στην Αθήνα και οι υπόλοιποι θα συνέχιζαν για τη Πράγα. Οι επιβάτες ήταν 93 ενήλικες και 22 άτομα κάτω των 18. Οι 103 ήταν Κύπριοι και 12 Έλληνες υπήκοοι.
Από το σημείο συντριβής ανασύρθηκαν 118 σοροί στο μεγαλύτερο μέρος τους απανθρακωμένες από την πυρκαγιά που ξέσπασε μετά την συντριβή, ενώ 3 σοροί κάηκαν ολοκληρωτικά.
Από τις νεκροψίες προέκυψε ότι οι επιβαίνοντες είχαν καρδιακή λειτουργία κατά την ώρα της συντριβής, με την ιατροδικαστική έκθεση ωστόσο να εκτιμά ότι βρίσκονταν σε βαθύ και μη αναστρέψιμο κώμα λόγω της υποξίας. Αιτία θανάτου ήταν τα πολλαπλά τραύματα λόγω της συντριβής, καθώς και τα εκτεταμένα εγκαύματα για κάποιες σορούς.
Η αναγνώριση των πτωμάτων έγινε κυρίως από οδοντιατρικά αρχεία και μέσω σύγκρισης του DNA τους με δείγματα από συγγενείς πρώτου βαθμού. Όσα αναγνωρίστηκαν μεταφέρθηκαν και ενταφιάστηκαν στην Κύπρο.
Η αιτία της συντριβής
Σύμφωνα με το πόρισμα για την αιτία της συντριβής, το πρόβλημα στο αεροσκάφος προκλήθηκε από απότομη αποσυμπίεση του εσωτερικού του αεροπλάνου.
Παράλληλα, στα ενεργά αίτια συγκαταλέγεται και η παραμονή του διακόπτη συμπίεσης του αεροσκάφους στη χειροκίνητη ρύθμιση κατά τον έλεγχο πριν από την πτήση. Αυτό είχε ως επακόλουθο να μειώνονται όσο περνούσε η ώρα τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής πίεσης και κατ’ επέκταση τα επίπεδα του οξυγόνου στο εσωτερικό του αεροπλάνου.
Η δίκη
Η δίκη πέντε στελεχών της εταιρείας με κατηγορίες ανθρωποκτονίας και πρόκλησης θανάτου λόγω αλόγιστης, απερίσκεπτης ή επικίνδυνης πράξης, ξεκίνησε στη Λευκωσία στις 17 Σεπτεμβρίου 2009.
Το Πρωτοδικείο Αθηνών έκρινε ένοχους τους Δημήτρη Πανταζή, Γιώργο Κικκίδη, Ιάνκο Στοιμένοβ και Άλαν Ίργουιν, όλοι στελέχη της εταιρίας «Ήλιος», χωρίς ελαφρυντικά για τη συντριβή του αεροσκάφους. Το Πλημμελειοδικείο επέβαλε καταδίκη ενός χρόνου για κάθε απώλεια ζωής, συν τρία χρόνια ποινή βάσης, που αφορά την ενοχή τους με την ανθρωποκτονία εξ αμελείας. Η συνολική ποινή των στελεχών της εταιρίας είναι 124 χρόνια.
Το Πλημμελειοδικείο αποσύρθηκε για να αποφασίσει κατά πόσο η ποινή θα είναι εξαγοράσιμη, όπως ζήτησαν οι συνήγοροι των καταδικασθέντων και ταυτόχρονα κατά πόσο η ποινή θα έχει ανασταλτικό χαρακτήρα μέχρι την εκδίκαση της έφεσης. Η πρόταση για έκτιση φυλάκισης είναι τα δέκα έτη.
Τον Φεβρουάριο του 2013 το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων επέβαλε δεκαετείς ποινές φυλάκισης, εξαγοράσιμες έναντι 80.000 ευρώ εκάστη, σε τρεις από τους τέσσερις κατηγορουμένους.
