[…] Οταν κάποιος σου λέει ότι η επανάσταση δεν είναι αναγκαία, όταν σου λέει να ψηφίσεις κόμματα ή δημοτικούς συμβούλους, ή να συμφωνήσεις με κάποια αστική κλίκα, αν είναι ένας από τους φίλους σου που δουλεύει όπως κι εσύ, προσπάθησε να τον πείσεις ότι κάνει λάθος. Αν, αντίθετα, είναι ένας αστός ή κάποιος που ψάχνει να βρει τρόπους για να γίνει αστός, θεώρησέ τον εχθρό και συνέχισε τον δρόμο σου. Λοιπόν, αυτά αρκούν για την ώρα. Κάποια άλλη φορά θα μιλήσουμε περισσότερο γι’ αυτά τα ζητήματα. Σε χαιρετώ.»
Αφορμή για το παρόν άρθρο ήταν ένα πρόσφατο δημοσίευμα της ιστοσελίδας Attica Voice, σχετικά με την καινούργια δήμαρχο Ραφήνας, Δήμητρα Τσεβά-Μήλα, η οποία «αθέτησε» —λέει η Attica Voice— την προεκλογική υπογραφή της για την προστασία του Μεγάλου Ρέματος. Ακούγεται και γράφεται ευρέως αυτός ο ισχυρισμός, κυρίως από κύκλους περίξ της Κίνησης για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος (ΚΠΑΜΡ) καθώς και του συνοδού δημοτικού σχήματος Γη & Ελευθερία (Γ&Ε). Χρησιμοποιείται δε για να δικαιολογηθεί πώς μπήκαν στο ρέμα οι εχθροί, χωρίς να συναντήσουν την παραμικρή αντίσταση από τους κατεξοχήν φερόμενους υπερασπιστές του. «Μας πούλησε η αθετούσα Τσεβά… που είχε δεσμευτεί για το ρέμα… και γι’ αυτό την είχαμε ψηφίσει» έλεγαν οι υπερασπιστές στα τέλη Νοέμβρη, όταν το ρέμα παραδιδόταν αμαχητί στις μπουλντόζες του Υπουργείου Υποδομών. Και έκτοτε η ανελέητη εξολόθρευση του Μεγάλου Ρέματος συνεχίζεται ανελλιπώς.
Μπουλντόζες οργώνουν το Μεγάλο Ρέμα (11/12/2023)
Πάει καιρός τώρα που είχε καταστεί πλέον αναγκαίο να εκφραστεί ένας κριτικός και απολογιστικός λόγος σχετικά με τις διαφαινόμενες τότε αρνητικές εξελίξεις για το ρέμα. Θεωρήθηκε όμως σκόπιμο και φρόνιμο αυτός ο λόγος να κρατηθεί σε απόσταση και από τις εκλογικές διεργασίες αλλά και από τα ίδια τα δυσάρεστα γεγόνοτα. Serius est quam cogitas.
Η Δήμητρα Τσεβά-Μήλα ήταν γνώριμη από παλιά στα μέλη της πρωτοβουλίας Δασαμάρι S.O.S., όχι ως «αθετούσα», αλλά ως «εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα» αντιδήμαρχος, που (μα)θήτευε υπό τον αποπεμφθέντα πλέον δήμαρχο Ευάγγελο Μπουρνού. Με τον δάσκαλο που κάθισε… αρίστευσε! «Σφύριζε αδιάφορα» η μαθήτρια του αποπεμφθέντος, όταν το 2017 η Χρυσή Αυγή κατασκεύαζε παράνομα καταφύγια αδέσποτων ζώων σε δημοτικό κληροτεμάχιο και τα «παρέδιδε στους αρμόδιους». Η καθ’ ύλην αρμόδια αντιδήμαρχος για τα αδέσποτα ζώα ήταν, τότε, η Δήμητρα Τσεβά-Μήλα. Εξ ίσου αδιάφορα «σφύριζε» το καλοκαίρι του 2019, όταν δημότες ματαίως την καλούσαν να μεριμνήσει, ως αντιδήμαρχος καθαριότητας, για την αποκομιδή κομμένων ξερόχορτων κι εκείνη τους απαντούσε με σκαιότητα «να γλυτώσουμε από σάς»! Είπαμε, «η φιλική προσέγγιση, η συνέπεια, το ήθος, η σεμνότητα, οι χαμηλοί τόνοι, η ταχύτητα και η αποτελεσματικότητα, είναι τα προτερήματά της» γράφει ακόμα και σήμερα στο βιογραφικό της σημείωμα στην ιστοσελίδα του Δήμου. Το κυριότερο: όταν, το 2017, διεξαγόταν η διαβούλευση για τη μελέτη διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος και οι τοπικές συλλογικότητες (ΚΠΑΜΡ, Δασαμάρι S.O.S. κ.α.) έδιναν αγώνα μέσα και έξω από τα συμβούλια για να καταψηφιστεί η καταστροφική μελέτη, η Δήμητρα Τσεβά-Μήλα την υπερψήφιζε! Εκείνες τις δεσμεύσεις ουδέποτε θα τις αθετούσε.
Ποιες, λοιπόν, είναι οι δεσμεύσεις που —κατά την Attica Voice, την ΚΠΑΜΡ, το Γ&Ε— «αθέτησε» η καινούργια δήμαρχος; Γράφει το σχετικό δημοσίευμα στην Attica Voice:
Αυτή τη στιγμή, οι μπουλντόζες της ΙΝΤΡΑΚΑΤ ξεκοιλιάζουν το Μεγάλο Ρέμα της Ραφήνας προχωρώντας μέρα με τη μέρα προς την τελική εξαφάνισή του με πρόσχημα την αντιπλημμυρική προστασία και την έλευση της ανάπτυξης. Όπως κάποτε οι Ισπανοί κατακτητές εξαπατούσαν τους ιθαγενείς, έτσι γίνεται και τώρα. […] Την ίδια στιγμή, η Δήμητρα Τσεβά σφυρίζει αδιάφορα και δηλώνει αναρμόδια, όταν έχει υπογράψει προγραμματική δέσμευση με τη «Γη & Ελευθερία» πως θα κάνει ό,τι μπορεί για να σώσει το μεγαλύτερο ανοιχτό ποτάμι της Αττικής από την καταστροφή.
Πράγματι, στις 11 Οκτώβρη 2023, λίγες μέρες πριν τον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών συναντήθηκε το επιτελείο της Δήμητρας Τσεβά-Μήλα με ολιγομελές επιτελείο της υποψήφιας δημάρχου του Γ&Ε, Εμμανουέλας Τερζοπούλου, και συμφώνησαν σε 4 σημεία προγραμματικών «δεσμεύσεων», ένα εκ των οποίων αφορούσε το Μεγάλο Ρέμα. Ως γνωστόν, τα επιτελεία απαρτίζονται από έξυπνους και καταρτισμένους ανθρώπους, που γνωρίζουν καλά να διαβάζουν πίσω από τις γραμμές των κειμένων που συντάσσουν. Τα συμφωνηθέντα των δύο επιτελείων αποτυπώθηκαν σε Δελτίο Τύπου. Παρατίθεται απόσπασμα του υπογεγραμμένου από την Δήμητρα Τσεβά-Μήλα εγγράφου, που αφορά το Μεγάλο Ρέμα:
Ποιοί δεσμεύτηκαν, σε τι δεσμεύτηκαν, όντως δεσμεύτηκαν; Μια ανάλυση πίσω από τις γραμμές του κειμένου θα ξεκαθαρίσει τις εσκεμμένες ασάφειες και παραπλανήσεις.
- Ευθύς εξ αρχής χρησιμοποιείται το ρήμα «δεσμευόμαστε» σε α’ πληθυντικό πρόσωπο. Επομένως, οι όποιες δεσμεύσεις αφορούν και τα δύο μέρη: την Δήμητρα Τσεβά-Μήλα αλλά και την Εμμανουέλα Τερζοπούλου. Αυτό που επαληθεύτηκε είναι η δέσμευση της Εμμανουέλας Τερζοπούλου ότι το Γ&Ε θα στηρίξει ανοιχτά τη Δήμητρα Τσεβά-Μήλα στον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών, δέσμευση την οποία πραγματοποίησε. (Τα ποσοστά του πρώτου γύρου, πάντως, έδειχναν ότι η στήριξη της Δήμητρας Τσεβά-Μήλα από το Γ&Ε ήταν περιττή.)
- Οι δύο επικεφαλής δεσμεύονται —λένε— «για μια πολιτική που θέτει σε προτεραιότητα την προστασία του περιβάλλοντος». Πρόκειται για μια τόσο τετριμμένη, γενικόλογη, αόριστη και μαξιμαλιστική περίφραση, ώστε να είναι κενή περιεχομένου και να μην δηλώνει τίποτε συγκεκριμένο. Συνεπώς, δεν αποτελεί δέσμευση. Ακόμα και ο αποπεμφθείς, ένας αποδεδειγμένα εχθρός του δάσους και των ρεμάτων, κομπορρημονούσε ότι «έχει θέσει ως βασικό πυλώνα την προστασία του περιβάλλοντος» και σάρωνε τα στημένα Green Awards. Επεα πτερόεντα που διαψεύονται πανηγυρικά στην πράξη.
- Δεσμεύονται οι δύο επικεφαλής για το τι θα πράξει «το νέο Δημοτικό Συμβούλιο, με την ενδεδειγμένη διαδικασία». Δεν δεσμεύεται η νέα δημοτική αρχή, δεν δεσμεύεται η καινούργια δήμαρχος, αλλά μεταθέτουν τις ευθύνες στο νέο δημοτικό συμβούλιο, τα μέλη του οποίου μη έχοντας υπογράψει καμία δέσμευση μπορεί να αποφασίσουν απρόβλεπτα, ανάλογα με τις συγκυρίες, και μέσω μιας άγνωστης «ενδεδειγμένης» διαδικασίας. Τι εύσχημος και πονηρός τρόπος να βγει η Δήμητρα Τσεβά-Μήλα από το κάδρο των ευθυνών και των δεσμεύσεων;
- Οι δύο επικεφαλής δεν παραδέχονται ευθέως ότι «το έργο, όπως έχει αδειοδοτηθεί, αυξάνει τον κίνδυνο καταστροφικής πλημμύρας στην εκβολή του», όπως συνεχώς καταγγέλει το Γ&E κατηγορώντας τη Δήμητρα Τσεβά-Μήλα για αθέτηση δεσμεύσεων, αλλά «θέτουν υπό εξέταση [αυτήν] την παραδοχή». Πώς λέγεται αυτό; Δέσμευση υπό συνθήκη; Και καλά η Δήμητρα Τσεβά-Μήλα, η υπερψηφίσασα τη μελέτη διευθέτησης-εγκιβωτισμού του ρέματος. Είναι αναμενόμενο να αποφεύγει τεχνηέντως μια ευθεία δέσμευση. Το Γ&Ε, όμως, «θέτει υπό εξέταση την παραδοχή» ότι το έργο διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος είναι εξόχως πλημμυρικό;
- Θα ζητήσουν —λένε— «τον ανασχεδιασμό του έργου», προσθέτοντας όμως τη συνθήκη «εφόσον αντιβαίνει στις ευρωπαϊκές οδηγίες και στρατηγικές». Δεν τους κάνει ο αιτιολογικός σύνδεσμος «επειδή», αλλά χρησιμοποιούν τον υποθετικό σύνδεσμο «εφόσον». Αλλη μια δέσμευση υπό συνθήκη! Για τέτοιες «δεσμεύσεις» χάρισε το Γ&Ε τις ψήφους του στη Δήμητρα Τσεβά-Μήλα;
- Και το κυριότερο: εκλαμβάνουν ως αρνητικό δεδομένο ότι «η οριοθέτηση προηγήθηκε της πολεοδομικής τακτοποίησης της παραρεμάτιας ζώνης». Θεωρούν επομένως θετικό να γινόντουσαν πρώτα οι ρυμοτομικές τακτοποιήσεις-νομιμοποιήσεις των υφιστάμενων αυθαιρέτων και ύστερα να προσαρμοζόταν η οριοθέτηση του ρέματος στη νέα ρυμοτομική πραγματικότητα. Μια άκρως αντιπεριβαλλοντική θέση που περιλαμβάνεται στην απόφαση 315/28-11-2017 του δημοτικού συμβουλίου Ραφήνας με την οποία γνωμοδοτούσε υπέρ της μελέτης διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος. Τη θέση αυτή είχαν προτείνει οι τότε εισηγητές της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου, Παναγιώτης Καλφαντής (αντιδήμαρχος Τ.Υ.) και Αλεξάνδρα Σκαμάγκα (διευθύντρια Τ.Υ.), οι οποίοι ζητούσαν να γίνει «η απαραίτητη τροποποίηση του Ρυμοτομικού Σχεδίου, για την ένταξη των οριογραμμών του ρέματος Ραφήνας στον [σ.σ. υπάρχοντα] πολεοδομικό ιστό της πόλης» [εισήγηση α.π. 14250/7-11-2017]. Ευλόγως η εκπρόσωπος της ΚΠΑΜΡ είχε αντιταχθεί τότε σε τέτοιες εισηγήσεις. Μετά από 6 χρόνια, τι άλλαξε και τις υποστηρίζει;
Ενα συμπέρασμα που προκύπτει από τα παραπάνω είναι ότι, τουλάχιστον για το Μεγάλο Ρέμα, το Δελτίο Τύπου έχει αξία κουρελόχαρτου. Πρόκειται για ένα παραπλανητικό κείμενο που παρουσιάστηκε απλά για να δικαιολογήσει μιαν αδικαιολόγητη προεκλογική στήριξη. Η Δήμητρα Τσεβά-Μήλα δεν θα δεσμευόταν σε τίποτε και φυσικά δεν δεσμεύτηκε. Αυτό ήταν γνωστό σε όποιον γνωρίζει το παρελθόν της και τον «δάσκαλό» της. Και το γνώριζαν… Τα περί «αθετούσας» βολεύουν μόνο αυτούς που ακολουθώντας λανθασμένες τακτικές οδηγήθηκαν σε μια στρατηγική ήττα, την καταστροφή του Μεγάλου Ρέματος.
«Οι συμφωνίες με “επαγγελματίες” αντιδημάρχους του τοπικού κράτους, που τώρα εμφανίζονται σαν “από μηχανής σωτήρες”, ξεπλένουν τις “αμαρτίες” με ανούσια χαρτιά και υπογραφές, σε μια χώρα που μέσα σε μια νύχτα έχουν αλλάξει δημοψηφίσματα… όχι απλές υπογραφές τοπικών υποψήφιων διαχειριστών της εξουσίας» έγραφε ένα ποστ του facebook εκείνες τις μέρες της απατηλής και διάτρητης συμφωνίας.
Η ΚΠΑΜΡ έχει μια ιστορία 9 ετών. Μέσα σε αυτά τα χρόνια είχε τη δυνατότητα να χτίσει ένα μαχητικό κίνημα προστασίας και υπεράσπισης του Μεγάλου Ρέματος. Αναλώθηκε σε μια δικομανή τακτική προσφυγών σε θεσμικά όργανα υπηρετούντα το «δίκαιο του μονάρχη», μέσα από διαδικασίες διοικητικού συμβουλίου που αντιλαμβανόταν το κίνημα ως παθητικό ακόλουθο μιας ηγεσίας και γι’ αυτό φρόντισε να το κρατάει αμέτοχο στο περιθώριο. Η δημιουργία προεκλογικά του δημοτικού σχήματος Γ&Ε απέδωσε μια έδρα στο δημοτικό συμβούλιο, που ουδόλως εμπόδισε τα σκαπτικά μηχανήματα να εισβάλουν στο ρέμα, χωρίς την παραμικρή αντίσταση, καταστρέφοντας ολοκληρωτικά το οικοσύστημά του. Ενα αμφιλεγόμενο κίνημα που φάνηκε να συγκροτείται την περασμένη άνοιξη —όταν οι μπουλντόζες της Intrakat ξεκίνησαν να ισοπεδώνουν το ρέμα— απονευρώθηκε γρήγορα και αποπροσανατολίστηκε στις εκλογικές διεκδικήσεις της δημοτικής έδρας. Την έδρα την πήρανε, αλλά το ρέμα χάθηκε.
Ο αγώνας συνεχίζεται λένε τα κινήματα. Ο αγώνας, όμως, μετά από μια ήττα, απαιτεί αναστοχασμό, απολογισμό, αυτοκριτική και στοχοθεσία. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να είναι στις προθέσεις των ΚΠΑΜΡ και Γ&Ε. Η καταστροφή του Μεγάλου Ρέματος, πλέον είναι μη αναστρέψιμη. Ο στόχος της επαναφυσικοποίησής του θα χρειαστεί πολλές δεκαετίες για να υλοποιηθεί και εφόσον οι τοπικές κοινωνίες ανακτήσουν τη δύναμή τους. Οι άνθρωποι και οι συνειδήσεις τους μπορούν να αλλάξουν. Αρκεί να μην τους κοροϊδεύεις…
«Λοιπόν, αυτά αρκούν για την ώρα. Κάποια άλλη φορά θα μιλήσουμε περισσότερο γι’ αυτά τα ζητήματα. Σε χαιρετώ.»