Στις 30 Οκτωβρίου εκδικάζεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας η προσφυγή πολιτών και συλλόγων κατά του εγκιβωτισμού/τσιμεντοποίησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας.
Η απόφαση εγκιβωτισμού 15 χιλιομέτρων φυσικού ρέματος που στο μεγάλο μήκος του διέρχεται μόνο από αγροτικές και εκτός σχεδίου πόλης εκτάσεις, προκαλεί τεράστια ερωτηματικά.
ΤΟ ΕΡΓΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΟ
Το έργο βαφτίζεται «αντιπλημμυρικό» ενώ δεν ενοχλεί κανένα αυθαίρετο, αυξάνει την πλημμυρική παροχή και την ταχύτητα του νερού μέσα στην πόλη της Ραφήνας και είναι σχεδιασμένο για πολύ μικρότερες πλημμύρες από αυτές που επιβάλλει η σύγχρονη επιστημονική πρακτική.
Ιδού κάποια από τα εγκλήματα του έργου:
- Το έργο κατά ομολογία της μελέτης, σχεδιάστηκε με κριτήριο την προστασία όλων των αυθαιρέτων κατασκευών που έχουν καταπατήσει το χώρο του ποταμού. Η γραμμή οριοθέτησης του ποταμού δε χαράσσεται ανάλογα με το χώρο που απαιτείται για την ασφαλή και απρόσκοπτη ροή του νερού, αλλά στενεύει και διευρύνεται ανάλογα με το πού υπάρχουν κτίσματα.
Αυτή η «πρωτότυπη μέθοδος» χάραξης των γραμμών οριοθέτησης εφαρμόζεται και στην ευαίσθητη περιοχή της εκβολής, προκειμένου να μη θιγούν οι «νόμιμες» καταπατήσεις του σχεδίου πόλης, παρόλο που αυτές σαφέστατα εμποδίζουν την ελεύθερη απορροή του νερού προς τη θάλασσα.
Η απόλυτη απροθυμία καθαίρεσης αυθαιρέτων φθάνει σε ακραία εγκληματικές επιλογές όπως να αφήνονται σχολεία (ένα στην Παλλήνη και ένα στη Ραφήνα) σε απόλυτη γειτνίαση με το ποτάμι (στην πραγματικότητα μέσα στην παλαιά κοίτη του ποταμού) αντί να αποφασιστεί η μετεγκατάστασή τους σε ασφαλείς περιοχές.
- Οι πλημμυρικές ζώνες στα Σπάτα αποκόπτονται από το ποτάμι. Πρόκειται για ζώνες φυσικής εκτόνωσης του νερού και απόθεσης φερτών υλικών σε πεδινές γεωργικές εκτάσεις των Σπάτων που μέχρι τώρα σώζουν τη Ραφήνα από την πλημμύρα. Το έργο εγκιβωτίζει το νερό και τα φερτά υλικά σε ένα κανάλι για να τα κατεβάσει προς τη θάλασσα και να «πνίξει» τη Ραφήνα.
- Η αποψίλωση της βλάστησης και η επένδυση της κοίτης με τσιμέντο και συρματοκιβώτια θα αυξήσουν δραματικά την ταχύτητα του νερού που θα φθάνει στην πόλη της Ραφήνας με αποτέλεσμα αν υπάρξει πλημμύρα να μετατρέψει τη Ραφήνα κυριολεκτικά σε μια νέα Μάνδρα
- Σημαντικό τέλος είναι ότι, ακόμη και για αυτούς που βλέπουν την τσιμεντοποίηση ως μονόδρομο, το έργο είναι ανεπαρκές. Ενώ έχει σχεδιαστεί σε δύο φάσεις, υλοποιείται μόνο η πρώτη φάση του που «εξασφαλίζει» την ασφάλεια της Ραφήνας για πλημμύρα που μπορεί στατιστικά να συμβεί μια φορά στα 20 χρόνια. Τα αντιπλημμυρικά έργα όμως επιβάλλεται να θωρακίζουν από πολύ μεγαλύτερη πλημμύρα, δηλαδή πλημμύρα που μπορεί να συμβεί μια φορά στα 50 χρόνια ή ακόμη και μία φορά στα 100 λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα? Η Ραφήνα, που μέχρι τώρα ήταν μεν ευάλωτη σε πλημμύρες, αλλά που είχε μόλις τρία πλημμυρικά επεισόδια από το 1977 μέχρι σήμερα και ως επί το πλείστον όχι ιδιαίτερα καταστροφικά, μετά το «αντιπλημμυρικό έργο» θα είναι εκτεθειμένη σε πραγματικά καταστροφικές και ανεξέλεγκτες πλημμύρες με σοβαρότατο τον κίνδυνο για ανθρώπινα θύματα.
ΤΟ ΕΡΓΟ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΕΙ ΕΝΑ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ ΟΙΚΟΤΟΠΟ
ΚΑΙ ΕΠΙΤΕΊΝΕΙ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ
Τη στιγμή που άλλες κυβερνήσεις κηρύσσουν τις χώρες τους σε «κατάσταση έκτακτης κλιματικής ανάγκης», το έργο αυτό πρόκειται να στερήσει από την Αττική πάνω από 2500 δέντρα και χιλιάδες άτομα από θαμνώδη και ποώδη βλάστηση, από μια περιοχή μάλιστα που πέρσι έχασε 13.000 στρέμματα δασικών εκτάσεων από τη φωτιά στο Μάτι! Εκατοντάδες ιτιές, πλάτανοι και άλλα υδρόφιλα αιωνόβια δέντρα πρόκειται να αντικατασταθούν από τσιμέντο και συρματοκιβώτια, διαγράφοντας οριστικά από την Αττική έναν υγρότοπο μοναδικής αξίας όχι μόνο για τους ανθρώπους αλλά και για εκατοντάδες είδη που σήμερα βρίσκουν καταφύγιο μέσα σε αυτόν!
Το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας είναι χαρακτηρισμένο με Προεδρικό Διάταγμα (ΦΕΚ 281/Δ/1993) «Ιδιαίτερου Περιβαλλοντικού Ενδιαφέροντος», ανήκει στα «Υδατορέματα Α’ προτεραιότητας» βάσει του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (Ν.4277/2014), ενώ ο υγρότοπος της εκβολής του έχει οριοθετηθεί ως «Υγρότοπος ‘Α Προτεραιότητας» (Ν.4559/2018)
Εκθέσεις επιστημόνων του ΕΛΚΕΘΕ και της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας έχουν καταγράψει στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας σπάνια είδη πουλιών και ψαριών, κάποια μάλιστα σε σημαντικούς πληθυσμούς. Πολλά από αυτά όπως το χέλι, το αττικόψαρο και 22 είδη πουλιών (στη συντριπτική τους πλειοψηφία ερωδιοί, γλαροειδή και παρυδάτια) περιλαμβάνονται στο Κόκκινο Βιβλίο της Ε.Ε. των υπό εξαφάνιση ειδών (Παραρτημα Ι της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ). Αυτά τα είδη θα κινδυνέψουν με ολική εξαφάνιση λόγω εγκιβωτισμού του Μεγάλου Ρέματος αλλά και του γενικότερου μπαράζ εγκιβωτισμών ρεμάτων που ενορχηστρώνεται από το Υπουργείο Υποδομών , την Περιφέρεια και τους Δήμους.
Επιπλέον, η κοπή αυτής της πλούσιας βλάστησης θα έχει πολλαπλές αρνητικές συνέπειες για το μικροκλίμα της περιοχής, αλλά και ολόκληρης της Αττικής. Θα προκαλέσει αύξηση της θερμοκρασίας και της έντασης των καυσώνων λόγω ελάττωσης του δροσερού αέρα που σήμερα κατεβαίνει από την Πεντέλη και τον Υμηττό, διαπερνά τη βλάστηση του Μεγάλου Ρέματος και μεταφέρει δροσιά στις πεδινές περιοχές και τους οικισμούς. Θα προκαλέσει αύξηση της μόλυνσης του αέρα, του νερού της κοίτης και της θάλασσας, αφού οι ρύποι δε θα φιλτράρονται πλέον από την παραποτάμια βλάστηση. Ο υδροφορέας επίσης θα επηρεαστεί σημαντικά, ιδιαίτερα σε μια περιοχή με τεράστιο αριθμό γεωτρήσεων (πεδιάδα Σπάτων).
ΔΑΝΕΙΟ 104 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ ΓΙΑ ΝΑ «ΠΝΙΞΟΥΝ» ΤΗ ΡΑΦΗΝΑ ΣΤΟ ΤΣΙΜΕΝΤΟ (και όχι μόνο)
Πριν 15 μέρες ο Περιφερειάρχης Αττικής Γ.Πατούλης πανηγύρισε τη χρηματοδότηση 150 εκατομμυρίων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα για αντιπλημμυρικά έργα , το μεγαλύτερο μέρος των οποίων προορίζεται για αντιπλημμυρικά έργα στην Αττική. Τα 104 εκατομμύρια από αυτά αφορούν στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας.
Αυτά τα χρήματα δε μας τα χαρίζει κανείς. Πρόκειται για δανειακή χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας. Τα πληρώνουν οι Έλληνες πολίτες. Οφείλουμε λοιπόν να μην πανηγυρίζουμε όταν αυξάνουμε το δανεισμό της χώρας για να αυξήσουμε τον κύκλο εργασιών κάποιων κατασκευαστικών εταιριών που θα τα εισπράξουν για να καταστρέψουν τα ποτάμια μας και να μας στερήσουν από τη μοναδική ελπίδα σωτηρίας μας απέναντι στις πλημμύρες και την κλιματική αλλαγή.
Σίγουρα η Ευρωπαϊκή Ένωση δε γνωρίζει ότι τα δάνεια απορροφώνται για έργα που παραβιάζουν βασικές Ευρωπαϊκές Οδηγίες για τα νερά, τη διαχείριση κινδύνων πλημμύρας, τη βιοποικιλότητα, την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή κλπ.
ΤΟ ΕΡΓΟΛΑΒΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΥΠΕΡΑΝΩ ΟΛΩΝ;
Παρεμβάσεις στο Μεγάλο Ρέμα και την ανάντη λεκάνη του χρειάζονται. Η ανάγκη προκύπτει από τις επί δεκαετίες ανεξέλεγκτες και κακοποιητικές παρεμβάσεις που έχουν γίνει στη λεκάνη του (καταπατήσεις, εκτροπή τμήματος της λεκάνης του Ποδονίφτη, κάψιμο της Πεντέλης, καταστροφικοί «καθαρισμοί» κλπ) . Όμως η τυφλή παράδοση του ποταμού στους εργολάβους για παρεμβάσεις που θέτουν σε κίνδυνο τους ανθρώπους, καταστρέφοντας παράλληλα το φυσικό αντιπλημμυρικό ρόλο του και το ρόλο του ως οικοσύστημα είναι απαράδεκτο να συμβαίνει εν έτι 2019.
Λύσεις αποκατάστασης του ποταμού υπάρχουν. Σε πρόσφατη διπλωματική εργασία που παρουσιάστηκε στο Πολυτεχνείο τα συμπεράσματα και οι προτεινόμενες παρεμβάσεις ήταν σε πλήρη διάσταση με αυτά της μελέτης βάσει της οποίας προχωράει ο εγκιβωτισμός του Μεγάλου Ρέματος. Η ανάγκη τοπικών παρεμβάσεων διαπιστώθηκε. Μπορούν όμως να γίνουν με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον, οικο-μηχανικής, οι οποίες εκτός της αντιπλημμυρικής προστασίας και της αποκατάστασης ευάλωτων τμημάτων του ποταμού, ευνοούν και την ανάπτυξη της ζωής μέσα στο ποτάμι και παράλληλα βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων της ευρύτερης περιοχής.
Ελπίζουμε το Συμβούλιο της Επικρατείας να είναι το τελευταίο σκαλοπάτι δικαιοσύνης στο οποίο θα χρειαστεί να φθάσουμε προκειμένου να σώσουμε το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας, το σημαντικότερο φυσικό ποτάμι, από τα λίγα που μας απέμειναν στην Αττική.
Σας καλούμε για συμπαράσταση την Τετάρτη 6 Νοεμβρίου ώρα 9π.μ έξω από Συμβούλιο της Επικρατείας (Πανεπιστημίου 47-49) όπου εκδικάζεται η προσφυγή.
Στη συνέχεια μπορούμε όλοι μαζί να παρακολουθήσουμε την εκδίκαση.
Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας
