Μας συμβουλεύει η ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος Μαντώ Κωνσταντουλάκη
H αδερφική αντιζηλία είναι ένα συχνό και ως ενός σημείου φυσιολογικό φαινόμενο. Ας δούμε τι μπορεί να κάνει ο γονέας ώστε στο σπίτι να καλλιεργηθεί μια κουλτούρα αγάπης. Καταρχάς τα παιδιά θα μάθουν από τους γονείς τους ότι είναι αδέρφια. Μπορείτε να τους λέτε: «θα είστε πάντα μαζί, παρόλο που ο καθένας είναι διαφορετικά μοναδικός».
Όταν ανταγωνίζονται για το αν αγαπάτε το αδερφάκι πιο πολύ, δείχνετε έμπρακτα την αγάπη σας. Θα μπορούσε να υπάρχει μια λίστα από πράγματα που μπορείτε να κάνετε (πχ και παίξετε μαζί το αγαπημένο του παιχνίδι για 10’ ή να πάτε μαζί μία βόλτα). Όταν χρειάζεται μπορείτε να κάνετε τουλάχιστον ένα πράγμα για κάθε παιδί ως εκδήλωση αγάπης.
Όταν τα παιδιά μαλώνουν για ένα αντικείμενο αυτό που πραγματικά θέλουν είναι αγάπη. Αυτό που χρειάζεται να ξέρει είναι ότι υπάρχει απεριόριστη αγάπη που φτάνει για όλους. Κατά τ’ άλλα μπορεί ο γονιός να αποκριθεί λέγοντας «Ότι και να πάρει η αδερφή/ός σου ΑΝ το χρειάζεσαι και εσύ θα το πάρεις». Το ίδιο ισχύει για όλα τα παιδιά.
Δεν προτείνεται να αναγκάζουμε το παιδί να μοιραστεί ένα αντικείμενο. Όταν αρπάζουμε το αντικείμενο για να το δώσουμε στο αδερφάκι (ή σε κάποιο φίλο), μαθαίνει να κάνει και αυτό το ίδιο, όταν θα θέλει να το πάρει. Καλό είναι να μάθει να το δίνει μόνος του. Εφόσον, ισχύει ο κανόνας ότι όποιος έχει το αντικείμενο το μοιράζεται ή δεν το μοιράζεται αν δεν θέλει, μπορείτε να του εξηγήσετε ότι το ίδιο ισχύει για όλα τα αδέρφια/παιδιά, και την στιγμή που αυτός θα θέλει ένα άλλο παιχνίδι. Αν θέλετε μπορείτε να συμπεριλάβετε τα παιδιά στην λήψη αυτής της απόφασης ή όχι αλλά εκτός και αν τεθεί θέμα αναθεώρησης του κανόνα, μελλοντικά, αφού δοκιμαστεί, οι κανόνες του σπιτιού ισχύουν για όλους. Αντίστοιχα όταν έρχεται ένας φίλος ενός εκ των δύο παιδιών θα πρέπει να είναι επιλογή του/της αν θέλει να παίξει μαζί τους το αδερφάκι ή ο μεγάλος αδερφός και όχι κάτι αναγκαστικό, εξωτερικά επιβαλλόμενο.
Μην συγκρίνετε τα παιδιά μεταξύ τους ποτέ: αντί για «Κοιτά την αδερφή σου»! Λέμε «στο σπίτι μας ο κανόνας είναι ίδιος για όλους». Δεν λέμε στο ένα παιδί «μπράβο που δε κανείς σαν τον αδερφό σου». Θα θέλει να κρατήσει τον αδερφό του σε αυτή την θέση του κακού παιδιού για να κρατήσει την θέση του καλού παιδιού. Αν καταφέρει κάτι δεν λέμε «είσαι ο καλύτερος» μπροστά στα αλλά παιδιά. Όταν τους δίνεται ταμπέλα (ακόμα και με βάση την ηλικία η το φύλλο) μένει μαζί τους για μια ζωή και υπονομεύει την αυτοεκτίμηση.
Όταν ένα παιδί δεν αντέχει να χάνει, ίσως μπορούμε να δούμε γιατί το έχει τόσο ανάγκη; Νιώθει ότι «χάνει» γενικότερα στην ζωή; Σε κάθε περίπτωση καλό είναι να υπάρχει ο κανόνας ότι κανένας δε θα «κοκορεύεται» όταν είναι νικητής.
Έρευνες έχουν δείξει ότι για επούλωση της σχέσης μετά από κάθε αρνητική αλληλεπίδραση (τσακωμό κλπ.) χρειάζονται επτά (!!!) θετικές αλληλεπιδράσεις (εκδήλωση αγάπης πρακτικά ή λεκτικά). Ο πιο άμεσος τρόπος προσέγγισης των παιδιών, στη γλώσσα τους, φυσικά είναι το παιχνίδι. Ένας παιχνιδιάρικος τρόπος για παράδειγμα για να σταματήσουν οι τσακωμοί (για μικρά παιδιά) είναι «ο γονιός ενάντια στα παιδιά», όπου με χιουμοριστική διάθεση ο γονιός τα κυνηγάει λέγοντας «Θα σας πιάσω! Συνεργαστείτε για να σωθείτε!». Ή roughhousing sessions, σωματικό παιχνίδι, με γαργαλητό κλπ. (όχι περισσότερο από το επιθυμητό). Πρόκειται για παιχνίδια «εξουσίας», όπου οι ρόλοι αντιστρέφονται όπως το Saimon Says).
Είναι καλύτερα για όλους (και για τους γονείς) όταν σημαντικά ζητήματα όπως τα όρια στα παιδιά, όπου αυτά αφορούν και τη σχέση μεταξύ αδερφών, είναι ξεκάθαρα, και ακόμα καλύτερα αν γίνεται να μπουν με διάθεση αγάπης και παιχνιδιού.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Markham, L. (2018). Peaceful Parent, Happy Kids Workbook. PESI Publishing & Media.
Η «Επαφή» είναι ένα σύγχρονο κέντρο συμβουλευτικής και ψυχολογικής υποστήριξης εφήβων, ενηλίκων και ζευγαριών, με επιστημονικό υπεύθυνο τον ψυχολόγο-ψυχοθεραπευτή Γιάννη Ξηντάρα. Η Μαντώ Κωνσταντουλάκη είναι ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος, επιστημονικός συνεργάτης του Κέντρου.
